Μελετῶντας κανεὶς τὸ σύνολο τοῦ ἔργου του, τυπικά διακρίνεται σὲ δυό βασικὲς κατηγορίες: πεζογραφία καὶ κριτική. Ὅμως, ἤδη μὲ τὴν Πυραμίδα 67γεννιέται τὸ ἐρώτημα ἂν εἶναι Ὁδοιπορικὸ τοῦ Ἐμφυλίουκαί "μαρτυρία" ἁπλῶς, πρωτίστως "Λογοτεχνία"(βλ. τὸ κεφάλαιο: Συνοδοιπορία, 6ηἔκδ. σ.395-7), Ποίηση μήπως (πρβλ τὸ Λοχία τῆς Ἀλλαγῆς[6ηἔκδ., σ.167-8], τὴ νύχτα στὸ τρίπατο τῆς Βούρμπιανης [σ.302-5], τὸ Μάνκοβετς[σ.379· 384], τὸν Ἄρχοντα Rado[σ. 413-8]), Λογοτεχνική-αἰσθητικὴ κριτική (βλ. τὸν ὁρισμό τῆς Νέας Γραφῆς, σ. 270-3), ἤ ἰδεολογικό μανιφέστο τῆς ἐγωτικῆς (νιτσεϊκῆς-στιρνερικῆς) ἀναρχίας; (Βλ. λ.χ. τὴν Ἀπολογία τοῦ κυνικοῦ[σ.232-6];..) Ἤ, τί εἶναι τὸ Κατηγορῶ; Βιβλίο ὀργῆς, κριτικῆς τοῦ σάπιου, τοῦ νόθου, χάραξη προσωπικῆς κοσμοθεωρίας, ἤ, συνάμα βιβλίο μιᾶς Νέας "θρησκείας", μιὰ καθαρὴ Ποίησηἰδεῶν; Καὶ τὸ οὐσιαστικό "κύκνειο ἆσμα" τῆς Οὐλάν Μπατόρ;.. Λογοτεχνία, αὐτοβιογραφία, ἤ μαζί ἀμείλικτη κριτικὴ τοῦ Κατεστημένου (λέξη ποὺ πρωτογράφει ὁ Ῥένος, ἤδη τὸ 1944· βλ. καὶ τὴν 3ηἔκδ. τοῦ Λεξικοῦ Μπαμπινιώτη);..
Μ' ἄλλα λόγια, δέν εἶν' εὔκολο νὰ χωρέσῃ προκρούστεια στὶς συνήθεις κατηγοριοποιήσεις... (Ὁ Ἄγγλος ἐπιφυλλιδογράφος Ἔντυ Ντάκουωρθ τὸν εἶχε χαρακτηρίσει ὡς τόν "μεγαλύτερο ζῶντα λιβελλογράφο"!.. -Εἶχε ἐπικριθῆ καὶ ὁ ἴδιος καὶ τὸ γνώριζε ἀπὸ πρῶτο χέρι!) Γιατὶ ὁ Ῥ. εἶν' ὅ λ α τὰ παραπάνω, γιατὶ ποτέ του δέν θέλησε ἤ δέν μπόρεσε νὰ εἶναι κάτι λιγώτερο ἀπ' τὸ σύνολο τοῦ ἑαυτοῦ του... Ἔτσι, ὅταν λ.χ. ἔκανε κριτική, δὲν ἀπέφευγε τὴν Ποίηση, σὰν ἀντιπροβολὴ τοῦ Καλοῦ στὸ Μέτριο ἤ τὸ Κακό. Γι' αὐτό κατεξοχήν ἀγαποῦσε καὶ πρόβαλε τὸ στίχο τοῦ Ἐλύτη: "Ὅπου καὶ νὰ σᾶς βρίσκῃ τὸ Κακό, ἀδελφοί,/ ὅπου καὶ νὰ θολώνῃ ὁ νοῦς σας,/ μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό/ καὶ μνημονεύετε Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη!" Καὶ διόλου τυχαῖο ποὺ τὸ στίχο ἀκριβῶς αὐτόν διάλεξε, τὸ 1969, νὰ βάλῃ ἐπικεφαλῆς τῶν διηγημάτων τῆς Ἀνθολογίαςστὸν ἡμερήσιο Τύπο, ὥστε νὰ ὑπογραμμίζῃ ξεκάθαρα τοὺς στόχους του (εἰς πεῖσμα τῶν διαστρεβλωτῶν τῆς Ἀλήθειας, πιστῶν τότε ὑπηρετῶν τῆς σκοταδιστικῆς Χούντας)...
Μὰ κι ἀντίστροφα: μέσα στὰ διηγήματά του ἀσκοῦσε κάθε εἴδους, ἄμεση εἴτ' ἔμμεση κριτική. Κι αὐτή, ὄχι ἐσκεμμένα, παρ' αὐθόρμητα, γιατί δὲν μποροῦσε ἀλλιῶς -ἔτσι "ἀνάσαινε", ὅπως φαίνεται λ.χ., ἀνάγλυφα, στὰ Χειρόγραφα τοῦ Max Tod,ἑνὸς ἀπ' τὰ πιό "τραγικά" καὶ προφητικὰ αὐτοβιογραφικὰ κομμάτια του...
Δουλεύοντας πάνω στὰ τυπογραφικὰ δοκίμια τῆς ποιητικῆς Ἀνθολογίας.
Ἑπομένως, ἂν θέλῃ κάποιος νὰ φτάσῃ πράγματι στὸ μηχανοστάσιο τῆς Δημιουργικῆς τοῦ Ῥ., πρέπει ν' ἀπαλλαγῇ ἀπ' τὰ κάθε λογῆς σχήματα τῶν "γραμματολόγων", εἰδάλλως λίγα θὰ καταλάβῃ, κι ἀκόμα λιγώτερα θὰ μπορέσῃ νὰ ἐκτιμήσῃ...
Ἴσως νὰ μή βοηθοῦσαν κἄν "παραλληλισμοί" τοῦ ὕφους ἤ τῆς θεματολογίας τοῦ Ῥένου μὲ σύγχρονους ἤ καὶ παλιότερους "ὁμότεχνούς" του (ὅπως λ.χ. ὁ συνήθης μὲ τὸν Μπόρχες), ἤ ἀκόμα καὶ μ' ὡμολογημένες ἐπιδράσεις του (:Νίτσε, Ντοστογέβσκι), γιατί ἡ ὅποια ἐπίδραση εἶναι στὴ σκέψη καὶ σὲ τόνους, ἀλλ' ὄχι στὸ εἶδος γραφῆς... Μὰ καὶ γενικώτερα, καμμιά στάση ζωῆς ἤ ἰδεολογία "ἄλλου" δέν τὸν ἐκφράζει ταυτοτικά.
Ἤδη στὴν Πυραμίδα 67ἔχει χαράξει τὰ προσωπικά του μονοπάτια, ἐντελῶς ἀπομακρυσμένα ἀπό "συνάφειες" μὲ τὶς συνοδοιποριακὲς ἀφέλειες τῆς ἐποχῆς του, ἤ τολστοϊστικά "πιστεύω" ἐμφυτευμένα ἀπ' τὸν Ἡρακλῆ στὴ ροὴ τοῦ κειμένου... Καὶ θάταν λάθος, αὐτὴ ἡ γραμμή του, παρ' ὅποιες ἐπιδράσεις, νὰ χαρακτηριστῇ "νιτσεϊκή"... Γιατί, ὁπωσδήποτε, βαθιά ἐπηρεασμένος ἀπ' τὴ μαγική ποίηση, τὴ μοναδική δύναμη τῆς κριτικῆς σκέψης καὶ τὸν ἔρωτα τοῦ μεγάλου Γερμανοῦ γιὰ τοὺς Προσωκρατικούς, ὁ Ῥ. δυσφοροῦσε πάντα γιὰ τόν "προφητικό" τόνο καὶ τά "κηρύγματα" περί "Ὑπερανθρώπου"... Ἔτσι, μετὰ τὴν Πυραμίδα, βρίσκει τοὺς δικούς του ρυθμούς, κατεξοχὴν μέσῳ τῆς γενικῆς πολεμικῆς του...
Ἔπειτ' ἀπὸ κάποια γενναῖα κριτικὰ βήματα εὐρύτερης ἀποδοχῆς, μέσῳ τοῦ Ἀποστολιδικοῦ ὀργάνου, τῶν Νέων Ἑλληνικῶντοῦ 1952, ὁ Ῥένος "γκρεμίζει" πρῶτα τὴν προσωπική του ζωή κι ἀπελευθερώνει τὸ δημιουργικό του ἑαυτό στὸν καθαυτό λογοτεχνικό χῶρο, ξεκινῶντας ἕνα ἐντελῶς πρωτότυπο "αὐτοβιογραφικό μυθιστόρημα", ποὺ τελικά, ἀνικανοποίητος ὅπως ἦταν "δέν τοῦ βγαίνει", καὶ τὸ σπάει σὲ μικρότερες ἑνότητες, "χτισμένες" πάνω στὸν ἴδιο βασικό καμβά, μ' ἑνιαία ὀνοματολογία καὶ κεντρικό ἥρωα τὸν MaxTod(=Μέγας Θάνατος) -δηλαδή τὸν ἑαυτό του καὶ τὴν αὐτοκτονική του "μοῖρα"...Αὐτὸ τὸ κείμενο, τὸ πιό χαρακτηριστικὸ μιᾶς ἐποχῆς του, δέν τό "τέλειωσε" πράγματι ποτέ...Ἔμεινε ὅμως σὲ κομμάτια τῶν δυό πρώτων του συλλογῶν (Ἱστορίες ἀπὸ τὶς Νότιες ἀκτέςκαὶ Ὁ γρασσαδόρος καὶ τὰ χειρόγραφα τοῦ Max Tod), καὶ σ' ὡρισμένα σχεδιάσματα τοῦ Ἀρχείου του...
Στὴν οὐσία, ἀποπειράθηκε, παραταῦτα, μὲ διαφορετικούς ὅρους καὶ συνθῆκες, νὰ τὸ ξαναπιάσῃ δυό φορές: Μὲ τό ζεῦγμα Ἄλλη Ἱστορία- Ἀνθύλη, τὶς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ '70, καὶ τέλος μὲ τὴν Οὐλάν Μπατόρ...Στὴν τελευταία ξεκαθαρίζει ἀπὸ θέση ἰσχύος πιὰ τὴ στάση του στὸν κόσμο. Χωρίς ἀμφιβολίες καὶ μέ "χαμόγελο", δίχως πίκρα..
Μὲ τὸν πατέρα του, τὸν Ἡρακλῆ,
καὶ τὸ Νικηφόρο Βρεττάκο στ’ ἀριστερά.
Γιὰ νὰ μπῇ κανεὶς στὸν ποιητικό-δημιουργικὸ καὶ φιλοσοφικὸ κόσμο τοῦ Ῥένου θάπρεπε νὰ ξεκινήσῃ ἀπ' τόν "ἁπλούστερο" κι ἄμεσο λόγο τῆς Πυραμίδας 67, νὰ συνεχίσῃ μὲ τὶς Ἱστορίες ἀπ' τὶς Νότιες ἀκτές, καὶ νὰ μήν ἀναβάλλῃ πολὺ τὸ διάβασμα τῆς Οὐλάν Μπατόρ... Παράλληλα, τοὺς κρισιμώτερους ἄξονες τῆς σκέψης του περιέχουν τὰ δύο "εὐαγγέλια" Παιδείας καὶ Κριτικῆς: Ἡ Κριτικὴ τοῦ Μεταπολέμουκαὶ τὸ Κατηγορῶ... Τ' ἄλλα μὲ τὴ σειρά, ἀνάλογα μὲ τὸ βαθμὸ πνευματικῆς "συγγένειας"...
